Blog
Συμβουλευτική Γονέων: Πώς να μιλήσετε στο παιδί σας για τη σεξουαλικότητα.
- 23 Μαρτίου 2017
- Posted by: Γιάννης Ξηντάρας
- Category: Παιδί Έφηβος Γονείς
…Σάββατο τέσσερις η ώρα το απόγευμα σ’ ένα βαγόνι του μετρό γεμάτο από κόσμο. Ξαφνικά, μια φωνούλα ακούγεται καθαρά και ξεχωρίζει από τις υπόλοιπες συνομιλίες: “Παππού, έχεις κι εσύ πέος;” Είναι η φωνή της Μάγδας, πέντε ετών, η οποία θέλει να σιγουρευτεί ότι κατάλαβε καλά αυτά που της εξήγησε η μαμά της την προηγούμενη ημέρα. Ο παππούς αισθάνεται άβολα…
Τη στιγμή που το περιμένετε λιγότερο
Πρέπει να το περιμένετε: ενώ οι γονείς επιλέγουν μάλλον ήρεμες και ιδιωτικές στιγμές για να θίξουν αυτά τα ζητήματα, τα παιδιά θέτουν συχνά τις ερωτήσεις τους με τελείως απρόβλεπτο τρόπο, περιμένοντας στην ουρά στο φούρνο ή σ’ ένα γεύμα με κόσμο. Αυτό αποδεικνύει ότι δεν έχουν αισθανθεί τίποτα από τον απαγορευτικό χαρακτήρα που έχουν συνήθως αυτά τα θέματα! “Είναι ενδιαφέρουσα αυτή η ερώτηση αγάπη μου, θυμισέ μου να σου απαντήσω το βράδυ, όταν θα είμαστε στο σπίτι…”
Η μόμη λύση για ν’ αποφύγετε να αισθανθείτε έτσι άβολα, είναι να προλάβετε την ερώτηση του παιδιού, να το πληροφορήσετε πριν να σας ρωτήσει. Θα ήταν κρίμα, όμως, να μην επωφεληθείτε της περιέργειάς του, επειδή αυτές οι ερωτήσεις είναι ο μόνος δείκτης του επιπέδου σκέψης του, επομένως είναι καλό να είστε προετοιμασμένοι να τις αντιμετωπίσετε.
Σε ποια ηλικία πρέπει ν’ αρχίσετε τη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση
Ακριβώς όταν το παιδί δείξει περιέργεια με τις ερωτήσεις του ή με τις πράξεις του. Συνήθως, αυτό συμβαίνει περίπου στην ηλικία των τριών ετών, όταν το παιδί αρχίζει να διαχωρίζει τον κόσμο ανάμεσα σε άνδρες και γυναίκες και να αναρωτιέται τι είναι αυτό που τους διαφοροποιεί. Μπορεί, όμως, να συμβεί και με την ευκαιρία ενός οικογενειακού γεγονότος: μια εγκυμοσύνη της μαμάς, τα γατάκια που γέννησε η γάτα, μια σκηνή στην τηλεόραση. Η ερώτηση μπορεί να τεθεί ευθέως: “Πώς μπήκε εκεί το μωρό; Από πού θα βγει;” ή εμμέσως: “Θα κάνω κι εγώ παιδιά;” ή “τα γατάκια δεν έχουν μπαμπά;”.
Με τα χρόνια, είναι συχνά το παιδί αυτό που ξεκινά τον διάλογο γύρω από τα σεξουαλικά ζητήματα και που δείχνει σε ποιο στάδιο βρίσκεται με τις ερωτήσεις του. Μπορεί, μια ημέρα, να σας φανεί ότι το “τρώει” η περιέργεια κι έπειτα, εφόσον ικανοποιηθεί με μια απάντηση, να δίνει την εντύπωση για πολλούς μήνες ότι δεν ενδιαφέρεται.
Ορισμένα παιδιά δεν θέτουν αυθόρμητα τέτοιες ερωτήσεις, συνήθως επειδή έχουν αισθανθεί την αμηχανία των ενηλίκων ή έχουν προσκρούσει σε μια στάση που τα έκανε να προτιμούν τη σιωπή. Σε αυτήν την περίπτωση, είναι προτιμότερο να κάνετε εσείς το πρώτο βήμα δίνοντάς τους αυθόρμητα τις πληροφορίες που αντιστοιχούν στην ηλικία τους.
Όσο πλησιάζει η εφηβεία, οι ερωτήσεις σταματούν. Σε αυτήν την ηλικία, τα παιδιά γνωρίζουν συνήθως περισσότερα απ’ όσα φανταζόμαστε. Αρχίζουν να ντρέπονται, το σώμα τους αρχίζει ν’ αλλάζει. Δεν στρέφονται πλέον στους γονείς τους για τις τεχνικές λεπτομέρειες. Προτιμούν ν’ ακούν το ραδιόφωνο, να ρωτούν τους φίλους τους ή να διαβάζουν εφηβικά περιοδικά. Οι γονείς πρέπει να σεβαστούν αυτήν τη διακριτικότητα αφήνοντας μια ανοιχτή πόρτα: “Να ξέρεις ότι μπορείς, όποτε θέλεις, να μου θέσεις οποιεσδήποτε ερωτήσεις έχεις για τη σεξουαλικότητα, τον έρωτα, την αντισύλληψη. Είμαι εδώ.”
Τι πρέπει να πείτε
Την αλήθεια. Στην εποχή μας τα μωρά δεν γεννιούνται πλέον από τα λάχανα. Το επίπεδο των λεπτομερειών, όμως, εξαρτάται από την ηλικία του παιδιού. Τα πιο μικρά θέλουν απλές και σύντομες απαντήσεις. Αν δεν καλυφθούν, θα ξανάρθουν να ρωτήσουν. Αν τους πείτε πάρα πολλά, είναι σίγουρο ότι θα βαρεθούν.
Αν το παιδί νιώσει ότι ο ενήλικας είναι δεκτικός, ρωτάει μέχρι να ικανοποιήσει την περιέργειά του κι ύστερα σταματάει ν’ ακούει. Η εξήγηση με το σποράκι δεν είναι άσχημη, επειδή δείχνει τον ρόλο του πατέρα κι αυτό είναι πολύ σημαντικό. Αυτό που θέλει, πραγματικά, να μάθει το παιδί είναι τι είναι τα γεννητικά του όργανα, σε ποιους ενήλικες θα μοιάσει και τι το περιμένει αργότερα (“κι εσύ μια μέρα, αν το επιθυμείς, θα μπορέσεις να έχεις ένα μωρό μέσα στην κοιλιά σου”) ή αν προήλθε από έρωτα.
Οι ερωτήσεις των μεγαλύτερων παιδιών (κι αυτό έρχεται πολύ γρήγορα!) μπορούν να σας αποστομώσουν: “Γιατί οι κυρίες βάζουν πάνες;”, “τι είναι ο ομοφυλόφιλος;”. Απαντήστε ειλικρινά, πείτε αυτό που πιστεύετε ότι είναι σωστό. Αν η αμηχανία σας είναι πολύ μεγάλη, μπορείτε να παραπέμψετε το παιδί σ’ έναν άλλο ενήλικα ή να του διαβάσετε ένα επεξηγηματικό βιβλιαράκι σχετικό με τη σεξουαλικότητα και την αναπαραγωγή. Η ουσία είναι να αισθάνεται ότι η περιέργειά του είναι καλοδεχούμενη και να του μιλάτε πάντα και γι’ αγάπη και για τεχνικές λεπτομέρειες.
Μια υγιής σχέση με τη σεξουαλικότητα περνάει, καταρχάς, από έναν απλό και ανοιχτό διάλογο πάνω σε οτιδήποτε σχετίζεται μ’ αυτήν.
Το κείμενο επιμελήθηκε ο Ψυχολόγος Γιάννης Ξηντάρας
Απόσπασμα από το βιβλίο “Οι γονείς ρωτούν- Οι ψυχολόγοι απαντούν” της Anne Bacus